مریم باقرزاده، متولد سال ۱۳۶۲ است و دارای دیپلم گرافیک و کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی. دوره ویرایش را زیر نظر استاد علی صلح‌جو در تهران گذراند و مدتی به ویراستاری کتاب مشغول بود. در دانشگاه و مدارس نیز به تدریس فارسی عمومی و دروس مربوط به رشته‌اش پرداخت. بعد از فراغت از تحصیل، هنر تذهیب را به صورت حرفه‌ای دنبال کرد. اگرچه، پیش از آن از فضای نقاشی و خوشنویسی دور نبود. با این حال گواهینامه مهارت تذهیب را از سازمان فنی و حرفه‌ای دریافت کرد. همچنین از محضر خانم استاد باران طلب در بندر انزلی و استاد محمد طریقتی در انجمن خوشنویسان دزاشیب تهران و استاد علیرضا قزی در مشهد درس گرفت. البته، همواره از راهنمایی‌های استاد محمد نباتی نیز بی‌بهره نبود.

هنر تذهیب یا زرنگاری همان نقوش و نگاره‌هایی است که هنرمندان، از گذشته‌ها تا امروز، برای تزیین و زیبا کردن کتب نفیس و حتی دیوارنوشته‌ها و قطعه‌های خوشنویسی به کار می‌برند. ریشه واژهٔ تذهیب هم از «ذهب» که به زبان عربی به معنای طلا هست آمده. دلیل نامگذاری‌اش هم این است که در این هنر از فلز طلا برای رنگ‌گذاری بخشی از کار در کنار رنگ‌های دیگر استفاده می‌کند.

با مریم باقرزاده که هنرمند توانایی‌ست و دارای یک خانواده کاملا هنرمند است گفت‌وگویی انجام دادم.

به هنر زرنگاری یا همان تذهیب چگونه علاقمند شدید؟

من در هنرستان با نقاشی و گرافیک و عکاسی آشنا شدم و هنرهای مختلف از جمله نقاشی رنگ روغن و آبرنگ را جسته و گریخته دنبال کردم. اما بعد از تحصیلاتم در دانشگاه، به تذهیب علاقمند شدم و شاید تحصیل در رشتهٔ ادبیات فارسی و حال و هوای متون ادبی در علاقهٔ بنده به هنر تذهیب یا زرنگاری بی‌تأثیر نبوده است. همچنین همراهی همسرم، استاد فرزاد حیدری، که خودشان خوشنویس هستند، نیز قطعاً در ادامهٔ راه مؤثر بوده؛ همانطور که می‌دانیم هنر تذهیب و‌ خوشنویسی کاملاً در ارتباط اند.

نمایشگاهی هم برگزار کردید؟    

خیر. متأسفانه تاکنون نمایشگاهی اختصاصی برگزار نکردیم. اما در بازار صنایع‌دستی شرکت کردیم.

آثارتان را چگونه عرضه می‌کنید و مشتری آثارتان چه کسانی هستند؟

مشتری آثار تذهیب معمولاً خوشنویسان هستند و علاقمندان به هنرهای سنتی و مجموعه‌داران این آثار. در بین خوشنویسان نیز بیشتر هنرمندان خوشنویس خارج از کشور راغب به خرید این آثارند. برای عرضه نیز باید به طور مداوم در ارتباط با نمایشگاه‌ها و مجموعه‌های هنری ایران و خارج از کشور باشیم. چون متأسفانه این هنر هنوز در مجامع عمومی شناخته شده نیست و قطعاً در صورت معرفی ممکن است علاقمندان خاص خودش را داشته باشد.

با توجه به اینکه آثارتان در خارج از کشور ارائه می‌شود آیا این آثار به نام خودتان عرضه می‌شود یا پای دلالان آثار هنری مطرح است؟

داشتن نام و برند برای این هنر از اهمیت زیادی برخوردار است و بنده نیز با برندها و نام‌های افراد شناخته شده در کشورهای دیگر اثر خود را عرضه کرده‌ام.

با توجه به اینکه شغل همسرتان فنی است، اما مطلع شدم که گاهی خانوادگی در محیط کار قرار می‌گیرید و آنجا هم به نوعی محل خلق آثار هنری‌تان است. چطوری می‌شه؟

در محل کار آقای حیدری هم اتاقی برای انجام کارهای هنری فراهم کرده‌ایم تا در وقت‌هایی که آنجا هستیم نیز از اجرای کار هنری بازنمانیم.

عضو انجمن‌های تخصصی هم هستید؟

خیر عضو انجمن خاصی نیستیم.

شاگرد هم دارید و یا شاگرد تربیت کرده‌اید؟

بله شاگرد داشتم، هم کسانی که به هنرهای دیگر مشغول هستند و برای یادگیری طراحی سنتی نیاز به یادگیری این هنر را احساس می‌کنند و هم علاقمندان به هنر تذهیب. اما استقبال برای یادگیری این هنر بسیار کم است؛ آنهم بخاطر اینکه، تذهیب هنوز به اندازهٔ کافی شناسانده نشده. بخصوص، در سنین پایین‌تر، باید این هنر به نوجوانان معرفی شود و به نظرم برگزاری کارگاه‌های آموزشی یک روزه در آموزشگاه‌های هنری یا مکان‌های فرهنگی می‌تواند برای این منظور کمک کننده باشد. عموم مردم با این هنر آشنایی ندارند. خیلی اوقات بعد از اینکه اسم تذهیب را میگویم باید درباره اش توضیح دهم. گاهی اوقات کسانی هم که کار را می بینند فکر می کنند بخش زیادی از کار چاپ شده است و بعد از اینکه متوجه می شوند کار تذهیب هنر دست است نگاهشان به این هنر تغییر می کند.

گاهی وقتی یک اثر تذهیب را می‌بینند و قیمت آن را می‌پرسند و البته آگاه می‌شوند، آه از نهاد برخی بلند می‌شود که چرا اینقدر قیمت آثار گران است. حال می‌خواهم از زبان شما بشنوم که چرا قیمت هر کار از نظر دیگران چرا اینقدر گران است و به طور کلی وقتی یک اثر تولید می‌شود مستلزم چه هزینه‌هایی است؟

بله در کل وقت و هزینه ای که صرف اجرای یک اثر هنری می‌شود در قیمت‌گذاری اثر مؤثر است و همچنین سطح مهارت صاحب اثر؛ یعنی بسته به اینکه اجرای یک اثر هنری استادانه باشد یا توسط مبتدی اجرا شده باشد در قیمت آن مؤثر است. در باب هزینه‌های تولید اثر هم باید بگویم که در هنر تذهیب هم مانند همهٔ هنرها، متأسفانه، قیمت لوازم و ابزار اولیهٔ تولید اثر روز به روز افزایش دارد. همچنین اگر اثر با طلا کار شود هزینه آن نیز اضافه می‌شود.

خرید یک اثر هنری چه ارزش و اهمیتی می‌تواند داشته باشد؟

به نظر بنده خرید یک اثر هنری نفیس، که ریشه در فرهنگ و ادب و هنر غنی ایرانی دارد، علاوه بر اینکه چشم‌نواز است، روح و جانی به خانه‌های ایرانی می‌دهد که ارزش هزینه کردن را دارد. البته بنده هم موافق قیمت‌های گزاف کار هنری نیستم. اما حتی اگر بخواهیم به دید یک شئ مادی به آن نگاه کنیم، یک اثر هنری هم روز به روز قیمتی‌تر می‌شود.

در پایان سخن دیگری هم دارید؟

ممنونم از شما و روزنامه سرآغاز که به موضوع هنر و میراث‌فرهنگی توجه دارید. صحبت دیگری ندارم جز اینکه تشکر کنم از پدر و مادر عزیزم برای تمام زحماتشان، از همسرم برای همهٔ همراهی‌هایش و از جناب استاد زدوار، مدیر انجمن خوشنویسان خوزستان و خانم بساک عزیز که وقت گذاشتند و برای گسترش هنر تذهیب در استان خوزستان تلاش می‌کنند.