«پل جاجرود» به عنوان یک اثر تاریخی ۹۰۰ ساله در استان تهران زخم‌هایش کهنه شده و کمرش خم شده و قامتش تاب‌آوری ندارد. پل جاجرود که بر روی رودخانه‌ای بر همین نام ساخته شده تنها تا دهه چهل خورشیدی، برای رفتن به دماوند و مازندران مورد استفاده خودروها قرار می‌گرفت اما از زمانی که عبور […]

«پل جاجرود» به عنوان یک اثر تاریخی ۹۰۰ ساله در استان تهران زخم‌هایش کهنه شده و کمرش خم شده و قامتش تاب‌آوری ندارد.

پل جاجرود که بر روی رودخانه‌ای بر همین نام ساخته شده تنها تا دهه چهل خورشیدی، برای رفتن به دماوند و مازندران مورد استفاده خودروها قرار می‌گرفت اما از زمانی که عبور ماشین‌ها از روی پل ممنوع شده، خودروهای سنگین باری با کنار زدن «گاردریل‌های بتنی» اقدام به عبور از آن می‌کنند که استحكام پل به خطر افتاده است. از سویی دیگر در مرمت پل ایرادهایی همچون مرمت حفاظ موجود بر عرشه و… وجود دارد و ساختار نخستین پل را دگرگون کرده است. مرمت‌گران بدون توجه به ویژگی‌های سازه‌ای پل، دست به مرمت زده‌اند و به جای بازسازی، ناخواسته در ویرانی بیشتر آن دست داشته‌اند.

طی سال‌های اخیر نه تنها برداشت سنگ از بستر رودخانه حیات رودخانه و پل را تهدید کرد است بلکه موجب ساخت و ساز در عرصه و حریم پل هم شده است. نمونه آن ساخت یک پارک شخصی است.

زمان ساخت پل جاجرود را به دوره سلجوقیان نسبت می‌دهند اما در دوره صفوی مرمت می‌شود و پس از آن «پل شاه عباسی» از دیگر نام‌های این پل است.

در دی‌ماه ۱۳۹۷ خورشیدی، بخش‌هایی از پایه‌های سنگی به سرقت می‌رود. در شهریورماه ۱۳۹۹ خورشیدی، خبر ‌رسید که پل کهن جاجرود «جای منقل‌های کباب‌ شده است». حتی خبر رسید که پیرامون و زیر پل نیز پناهگاه معتادان است.

مصالحی که در ساخت پل جاجرود به‌کار رفته سنگ‌های کف رودخانه‌ی است. از ملات خاک، گچ سنتی و ساروج نیز استفاده کرده‌اند تا چنین سازه‌ای برپا شود.

پل جاجرود در امردادماه ۱۳۸۲ خورشیدی، با شماره‌ی ۹۴۹۲ ثبت ملی شد. مشاهده اینجانب از پل جاجرود حکایت از آن دارد که تابلو نصب شده برای معرفی این اثر تاریخی، به سرقت رفته است.

پل شاه عباسی جاجرود در شرق تهران قرار دارد. اگر بین جاهای دیدنی جاجرود تصمیم دارید از پل شاه عباسی بازدید کنید، بهترین مسیر برای دسترسی به این پل از طریق خیابان جاجرود یا جاده کدخدا است اما در نظر داشته باشید برای اینکه به شهر جاجرود برسید باید در شرق تهران وارد جاده دماوند یا همان جاده قدیم شوید نه آزاد راه چراکه آزادراه از بالای شهر جاجرود عبور می‌کنند و هیچ خروجی برای وارد شدن به این شهر ندارد.

با این حال، زمانی که از طریق جاده دماوند به شهر جاجرود رسیدید، همان اوایل بعد از اینکه از پل رودخانه جاجرود عبور کردید، اولین خیابانی که در سمت راست مشاهده می‌کنید خیابان گلستان نام دارد. در خیابان گلستان کمی جلوتر به میدان ساعت می‌رسید و سپس مسیر را در همان خیابان گلستان ادامه می‌دهید تا در نهایت به یک دوراهی برسید. در این دوراهی سمت راست شما را وارد ادامه خیابان گلستان می کند و سمت چپ، خیابان جاجرود. در انتهای خیابان جاجرود نیز به پل شاه عباسی می رسید و لازم به ذکر است در ادامه و با عبور از پل شاه عباسی جاجرود می‌توانید از طریق خروجی وارد جاده دماوند به سمت تهران شوید.

اما مسیر دوم که جاده کدخدا نام دارد بیشتر برای افرادی مناسب است که در بخش شمالی جاجرود یعنی قسمت شمالی جاده دماوند که از مرکز شهر عبور می‌کند قرار دارند. جاده کدخدا در غرب رودخانه جاجرود قرار دارد و از طریق زیر گذر، شما را از پایین جاده دماوند وارد بخش جنوبی جاجرود می‌کند و در انتهای جاده کدخدا نیز به خیابان جاجرود می‌رسید که در سمت چپ، پل شاه عباسی قرار دارد.

در اطراف تهران، یک پل شاه عباسی دیگر هم هست که در شهر کرج قرار دارد لذا این پلی که در شهر جاجرود قرار دارد با پل شاه عباسی در شهر کرج متفاوت است. هرموقع نام پل شاه عباسی جاجرود می‌آید، بسیاری از مردم تصور می‌کنند که این پل در زمان شاه عباس صفوی ساخته شده و بخاطر نام شاه، نام این پل را هم پل شاه عباسی گذاشتند در صورتیکه این پل قدمتش به ۸۵۰ سال پیش برمی‌گردد یعنی زمان حکومت سلجوقیان. در آن زمان، پل شاه عباسی در روستایی با نام سعیدآباد ساخته شد که همچنان هم نام این منطقه سعیدآباد است و این پل برای بومی‌ها از ارزش و احترام تاریخی بالایی برخوردار است.

پل شاه عباسی چهار دهانه برای عبور آب دارد. دو دهانه بزرگ هستند که عرضشان ۷ متر و طولشان ۱۲ متر است که در بخش میانی پل واقع شده اند چون حجم بیشتر آب از دهانه های میانی همیشه عبور می‌کنند و دو دهانه دیگر که عرض کمتری دارند، در چپ و راست دو دهانه بزرگ یعنی بخش غربی و شرقی پل واقع شده‌اند. همانطور که می‌دانیم، در زمان سلجوقیان خبری از امکانات و تکنولوژی نبود و این پل از موادی همچون ملاک خاک ساخته شده بود و نکته جالب‌تر اینکه در آن زمان، رودخانه جاجرود بسیار خروشان‌تر از الان بود و اینکه در آن زمان با آن حجم زیاد از آب رودخانه، ساخت پل روی رودخانه جاجرود کار بسیار سختی بود. هرچند هدف از ساخت پل کاهش سطح خروشانی آب و انتقال بخشی از آب به زمین‌های کشاورزی اطراف بود.

پل شاه عباسی تا قبل از اینکه پل سیمانی جاجرود احداث شود، تنهل پل در شرق تهران بود که تهران را به استان مازندران متصل می‌کرد و عبور و مرور از روی این پل به شدت صورت می‌گرفت و پل شاه عباسی باید همیشه وزن بسیار زیادی را هم تحمل می‌کرد برای همین تصمیم گرفتند جهت حفظ این بنای تاریخی باارزش، پلی سیمانی در جاجرود بسازند. اما قبل از اینکه این پل سیمانی ساخته شود چون پل شاه عباسی از اهمیت بالایی برخوردار بود، در دوره‌های مختلف تاریخی نیز بارها مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت چه در دوران صفویان و چه در دوران قاجاریان اما بزرگترین و مهم‌ترین مرمت و بازسازی که روی پل شاه عباسی صورت گرفت مربوط به دوران قاجاریه است بطوریکه در آن زمان، ناصرالدین شاه قاجار دستور داد با هزینه‌ای ۲۴ هزار تومانی، پل شاه عباسی مورد مرمت و بازسازی قرار گیرد و لازم به ذکر است در آن زمان، حاج میرزا بیک نوری فراش خلوت شاه مسئولیت بازسازی و مرمت پل را برعهده داشتند.

ناگفته نماند بعد از اینکه سد لتیان روی رودخانه جاجرود احداث شد، از حجم آبی که از پل شاه عباسی عبور می‌کرد نیز به شدت کاسته شد و این نیز از دلایل دیگر تخریب شدن پل شاه عباسی است.

 

بهترین زمان بازدید از پل شاه عباسی

 

با این حال، پل شاه عباسی یک اثر تاریخی در شهر جاجرود است و بازدید از آن خالی از لطف نخواهد بود. اما برای اینکه بدانید بهترین زمان بازدید از پل شاه عباسی جاجرود چه زمانی است، بدانید که جاجرود یک منطقه ای نسبتاً کوهستانی محسوب می شود که تابستان های خنک و زمستان های بسیار سردی دارد. در فصل زمستان، در اغلب موارد علاوه بر اینکه جاجرود آب و هوایی بسیار سرد و سوزناک دارد، شاهد بارش های سنگین برف و باران هستیم که بازدید از پل شاه عباسی را دشوار می کند. از این رو، بهترین زمان بازدید از پل شاه عباسی با توجه به شرایط آب و هوایی، فصل بهار و تابستان تا اواسط پاییز است.

 

جاهای دیدنی اطراف پل شاه عباسی جاجرود

 

در شهر جاجرود جدا از سفره خانه و رستوران های متعددی که دارد و پاتوق بسیاری از مسافران این شهر شده، جاهای دیدنی مختلفی هم هست که در کنار پل شاه عباسی، بازدید از آن ها خالی از لطف نخواهد بود. دریاچه و سد لتیان، مراکز خرید بزرگ و معروفی که در جاجرود هست مانند بازار مبل، پارک جنگلی تلو معروف به پارک جنگلی غزال، منطقه محافظت شده جاجرود، آبشار کمرد و پارک جنگلی لتیان از بهترین جاهای دیدنی در جاجرود است که پیشنهاد می کنیم بازدید کنید.

  • نویسنده : مجتبی گهستونی